Polonya futbolu denildiğinde akla gelen ilk isimler muhtemelen Robert Lewandowski, Arkadiusz Milik, Wojciech Szczesny, Kamil Glik gibi en üst seviyede oynayan futbolcular olur. Fakat son yıllarda Ekstraklasa, Polonyalı oyuncuları büyük liglerin vitrinine çıkarma işini hızlandırmış durumda. Jan Bednarek, Dawid Kownacki, Karol Linetty, Bartosz Kaputska gibi oyuncular hızla Premier League, Serie A, Ligue 1’e giderken, lige henüz bu sene çıkmış olmasına karşın şampiyonluk yarışına son haftalara kadar tutunan 23,6 yaş ortalamasına sahip Gornik Zabrze takımı, önümüzdeki transfer sezonunda bu oyunculara yeni bir oyuncu daha ekleyecekmiş gibi duruyor. İşte karşınızda Polonya’nın yeni golcü stoperi Matieusz Wieteska.
Cevherin Ortaya Çıkışı:
Futbol hayatına başkent Varşova’nın Legia Warsawa takımında başlayan Wieteska, aynı zamanda 14 yaşından beridir Polonya Alt Yaş Milli Takım gruplarında mücadele etmekte. Legia’nın genç takımında mücadele ederken övgüyle bahsedilen oyuncu A takımda iki üç maça çıktıktan sonra 18 yaşında önce Polonya 2. Ligi takımlarından Dolcan Zabki’ye, ardındaki sezondaysa yine bir başka Polonya 2. Ligi takımı olan Chroby Glogow’a transfer olmuştur. 2 senelik ikinci lig sürecini toplam 22 maçta 4 gol-2 asistlik performans ile tamamlayan Wieteska, bu sezonun başına takımı Legia’ya dönmüştür. Fakat teknik direktör Jacek Magiera, oyuncuya düzenli olarak süre alamayacağını söyleyince oyuncunun ayrılmaktan başka şansı kalmamıştır. Teknik direktörünün de tavsiyesiyle henüz Ekstraklasa’ya yeni yükselen Gornik Zabrze’ye gitme kararı almıştır.
Ligin en genç takımına (23,6 yaş) sahip Zabrze’de sevilen oyuncu Bartosz Kopacz’ın gidişiyle oluşan boşluğu fazlasıyla dolduran Wieteska, stoper pozisyonunda oynamasına karşın ligde görev yaptığı 33 maçta 7 golle takımının en golcü 3. oyuncusu durumdadır. Hem kendisinin hem takımının “çaylak” sezonunda Zabrze’nin şampiyonluk yarışı vermesinin en önemli parçalarından biri olan Wieteska’nın, diğer Polonyalı genç yetenekler gibi hatırı sayılır bir transfer ücretiyle Avrupa’nın önde gelen liglerinden birine transfer olması takip edenleri şaşırtmayacak gibi duruyor.
Oynadığı Pozisyon
Mateusz Wieteska’nın asıl mevkisi sağ stoper olmasına rağmen bu sezon şubat ayından itibaren sağ bek pozisyonunda oynamaya başlamıştır. 3 maçta da orta sahanın ortasında sol iç pozisyonda görev almıştır. Oyuncunun ısı haritasındaki ortalama pozisyonu ise hem sağ stoper hem de sıklıkla sağ bek olarak görev aldığından kendi ceza sahasının sağ üst köşesi olarak konumlanmış durumda. Bu da oyuncunun çizgiye yakın oynamaya başlamasına rağmen sıklıkla içe kat ederek half-space koridorunu kullanmayı tercih ettiğini görüyoruz. Son tahlilde Wieteska’nın çok yönlü bir oyuncu olduğunu ve ihtiyaca göre defans hattının sağ tarafında hem göbekte hem bek pozisyonunda görev alabileceğini söyleyebiliriz.
Milli Takım:
14 yaşından itibaren Polonya Milli Takımın tüm alt yaş kategorilerinde forma giyen Wieteska, toplam 57 maçta 7 gol ile mücadele etmiştir. Şu anda Polonya U21 takımında forma giyen Wieteska, Ekstralaksa’da bu sezon gösterdiği performans ile Milli Takım antrenörlerinin dikkatini çekmiş, 2018 Dünya Kupası için A Takım kadrosuna davet edilmesi düşünülen isimlerden biri olmuştur. Bu turnuvada kadroda yer alması yüksek ihtimal dahilinde olmasa dahi bir sonraki turnuvada Milli Takımın kadrosunda yer almasına kesin gözüyle bakılıyor.
Güçlü ve Zayıf Yönleri
Öncelikle oyuncumuzun güçlü yönleri ve oyun karakterinden bahsetmemiz gerekirse, fiziksel açıdan 1,87 olan boyu, asıl mevkisi olan stoper pozisyonu için yeterli görülse de son 4 ayını geçirdiği sağ bek pozisyonu için fazlasıyla iyi durumda. Defansif müdahalelerinin zamanlamasını iyi ayarlıyor ve hemen sonrasında kaptığı topu hızla 2. bölgeye oynayarak sağ kanattan bindirmesiyle hücum aksiyonlarına katılma eğilimine sahip. Stoper pozisyonunda oynadığı 23 maçta, ortalama maç başı girdiği 4,96 defansif mücadelenin 27,8%’sini kazanırken, rakipleriyle çıktığı 5,16 kafa topu mücadelesinin 60,5%’sini kazandığı görülüyor. Sağ bek pozisyonuna geçtiği Şubat ayından itibaren oynadığı 10 maçta girdiği defansif mücadele sayısı 6,31’e çıkarken bu mücadeleleri kazanma yüzdesi 33,3’e yükselmiş durumda. Hava topları için de benzer bir durum söz konusu. Çıktığı 7,09 hava topu mücadelesinde 76,3%’sinden galibiyetle ayrılmış durumda. Dolayısıyla oyuncunun sağ bek pozisyonuna geçmesiyle hem defansif aksiyonlar hem de fiziksel kapasite açısından stoper pozisyonuna göre daha iyi verim verdiğini söyleyebiliriz. Wieteska’nın defansif açıdan göze çarpan en büyük eksikliği ise sağ bek pozisyonuna geçtiğinden beri takımı defans yaparken savunma dörtlüsünün sağında pozisyon almakta zorlanıp, arkaya oyuncu kaçırdığı pozisyonların maç içinde gerçekleşebilmesi. Fakat oyuncunun bu pozisyonda oynamaya yeni başladığını ve çevik bir vücuda sahip olduğunu düşünürsek maç tecrübesi edindikçe bu özelliğini de geliştirecektir.
Teknik açıdan oyunun oyun kurma ve hücum yönünde Wieteska, maç başına 28,02 pası 71,3% isabet yüzdesi ile kullanıyor. Ekstralaklasa’da bu değerler ortalama düzeyde sayılsa da oyuncunun sağ bek pozisyonunda oynamaya başlamasıyla pas sayısının 35,55’e çıktığını görüyoruz. Bu pozisyonda yeni oynamaya başlamış bir oyuncu için pas isabet yüzdesinin de sadece 69,5%’e gerilemesini gelecek adına olumlu buluyorum ancak oyuncunun potansiyelini düşündüğümüzde üzerine daha fazla koyması gerektiğini söyleyebiliriz. Oyuncunun en güçlü özelliğinin oynadığı iki pozisyonda da gol katkısının en üst düzeyde olduğunu söyleyebiliriz. Stoper ve sağ bek pozisyonunda görev almasına rağmen sahaya çıktığı 33 maçta 7 gol atarak takımının en golcü 3. oyuncusu olmasının yanı sıra ligde 21 yaş altı olan tüm oyuncular arasında listenin en başında yer alıyor. Aynı şekilde Türkçeye “gol beklentisi” olarak çevrilen xG verilerinde de ligde stoper ve sağ bek pozisyonunda görev alan tüm oyuncular arasında 5,38’lik xG değeri ile yine listenin en tepesinde yer aldığını söyleyebiliriz. Bu verilerden çıkarabileceğimiz sonuç ise ister stoper ister sağ bek bölgesinde olsun skora katkı yapabilecek bir oyuncu arıyorsanız Wieteska tam aradığınız oyuncu olabilir. Bu alanda en zayıf kaldığı nokta ise oyuncu sağ bek pozisyonunda 92,7% isabetle 2,62’lik top sürmesiyle pozisyonu adına yeterli sayılabilecek bir oyun sergilerken aynı şeyi oyuncunun açtığı ortalar adına söyleyemeyiz. Maç başına Wieteska 2 orta açarken bu ortaları yalnızca 14%’lik isabet oranıyla açabilmekte. Dolayısıyla oyuncu kariyerini bu pozisyonda şekillendirmek istiyorsa orta açma becerisini geliştirmeli.
Oyuncu hakkında kısa bir değerlendirme yapmak gerekirse fiziksel açıdan oyuncu sağ bek mevkisinde daha iyi performans sergilerken teknik açıdan pozisyonun gerektirdiği nitelikleri karşılamakta fakat daha üst seviyede oynayabilmek adına bu yeteneklerinin daha fazla üzerine giderek geliştirmelidir.
Transfer Durumu ve Mevcut Potansiyel
Yeni pozisyonunda son 4 ay içinde gösterdiği iyi performans ile İngiltere, İtalya ve Almanya’da mücadele eden kulüplerin dikkatini çeken Mateusz Wieteska’nın şu andaki transfer değeri 400.000 € civarında fakat onu kadrosuna katmak isteyen kulüplerin yaklaşık 2 Milyon € bandında bir bedeli gözden çıkarması gerektiği kanaatindeyim. Oyuncunun mevcut potansiyeli hakkında değerlendirme yapmak gerekirse İngiltere’ye transfer olup, 1-2 senelik Championship tecrübesi edinmesinin kariyeri adına doğru bir adım olacağı düşüncesindeyim. Zira son dönemde Premier League ve Championship, Polonyalı genç oyuncular adına iyi bir durak haline gelmiş durumda.
Gelecek Potansiyeli
Eğer Wieteska üst kısımda takip etmesi önerilen yol üzerinden kariyerini şekillendirirse Premier League’de orta sıralarda mücadele eden Crystal Palace, Watford veya Newcastle gibi takımların sağ kanadını emanet edebileceğiniz bir oyuncu haline gelebilir. Çok kararlı ve asla pes etmeyecek bir karaktere sahip olan oyuncu, sağ bek pozisyonunun gereklerini en üst seviyede gösterebilirse en üst seviyede futbol oynayabileceğine inanıyorum.
Alper ÇALTIK