Futbolda 4. boyut: Dijital devrim

Günümüz spor dünyasında futbol takımlarının temel gelir kaynakları yayın gelirleri, ticari gelirler ve maç günü gelirleri olarak kabul edilmektedir. Teknolojinin ve özellikle internetin insan hayatındaki yerinin her geçen gün arttığı bu dönemde reddedilemeyecek bir gerçek var ki dijital gelirler yakın gelecekte futbol kulüpleri için çok daha kritik bir konuma gelecek. Bu süreçte ‘dijital evrimini’ tamamlamış olan kulüpler rekabet avantajı yaratarak yarışta büyük bir sıçramayla öne geçecekler. Dijital gelirlerin kulüplerin en büyük gelir kapısı haline gelmesi Avrupa’nın önde gelen kulüplerinin yöneticilerinin beklentileri dahilinde.

Avrupa futbolunda Real Madrid, Barcelona, Manchester United gibi kulüplerin öncülük ettiği bu dijital devrime Türk kulüplerinin de en hızlı şekilde ayak uydurması bir zorunluluk. Avrupa’nın 3 büyük ligindeki takımlarla diğer alanlardaki gelir makasının hızlı bir şekilde açıldığını da göz önünde bulundurursak dijitalleşmenin futbolun içine iyice yerleşeceği önümüzdeki 5-10 yıllık süreçte bu liglerin takımları ile rekabet edemez duruma gelinmesi kaçınılmaz olacak. Kurumsal dijitalleşmenin zaman alan bir süreç olduğu gerçeğiyle beraber düşünüldüğünde kaybedilen her günün daha ciddi sonuçlar doğuracağı ortada.

Spor ve özellikle futbol dünyasında yaşanan ve adaptasyon sağlanması gereken bazı gelişmeleri aşağıda sıraladım.

1- Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM)

CRM(Customer Relationship Management) günümüz iş hayatında şirket-müşteri ilişkilerinde verimin artırılması açısından hayati bir öneme sahip. Müşterilere ait verilerin sanal ortamda toplanarak analiz edilmesi ve bu analizlere bağlı olarak şirket-müşteri ilişkilerinin geliştirilmesi şeklinde bir işlem olan CRM, Manchester United kulübünü yıllardır düzenli olarak en yüksek ticari geliri üreten kulüp yapan farkı yaratıyor. Yıllardır bu sürece yoğun emek ve sermaye harcayan Manchester United’ın böylesine global bir marka haline dönüşmesini sağlayan en büyük etken yarattıkları bu ayrıcalık. Manchester United’ı CRM alanında yakalamak ve dünya genelindeki 450 milyon taraftarına ulaşabilmek için Real Madrid kulübü, 2014 yılında Microsoft firmasıyla özellikle bu alanda destek alacakları bir işbirliği anlaşması yaptı.

2- OTT TV (Over-the-top TV)

OTT TV’lerin(İnternet televizyonculuğu) spor yayıncılığının geleceği olduğu artık genel olarak kabul gören bir gerçek. Netflix ile dünyada oldukça popüler hale gelen geleceğin televizyonculuğunun spor dünyasına da oldukça hızlı bir giriş yaptığını söylemekte fayda var. Real Madrid ve Bayern Münih gibi kulüplerin kendi televizyon kanallarına ait içerikleri Facebook Live üzerinden yayınlamaya başlamaları ile futbol dünyasının da bu değişime adapte olmaya başladığı söylenebilir. Bazı Avrupa ve Asya ülkelerinde futbol dahil çeşitli spor dallarını OTT TV konsepti ile müşterilerine sunan DAZN ve ilk canlı NFL(Amerikan Futbol Ligi) maç yayını yapan Twitter gibi firmalar da bu alanda oluşacak rekabetin sinyallerini veriyorlar.

3- Kaliteli Sosyal Medya İçerikleri

Kulüplerin kitlelere ulaşması bakımından sosyal medyanın ne kadar hayati bir konumda olduğu ortada. Kulüplerin sosyal medyadaki takipçi sayıları ve aktiviteleri sponsorlar açısından cazip bir marka konumuna gelmek için en önemli kriterlerden biri. Sosyal medyada kaliteli içerik paylaşımı, interaktivite, uluslararası iletişim kulüplerin daha güçlü sponsorluk ilişkilerine sahip olması ve böylece daha yüksek maddi fayda üretmeleri bakımından çok kritik. Ülkemizde yayıncı kuruluşun yeni yönetiminin içerikler konusunda daha liberal bir politika izlemesi kulüplerin geleceği açısından çok belirleyici olacaktır.

Virtual Reality(Sanal Gerçeklik) teknolojisinin yakın gelecekte insan hayatıyla çok daha entegre bir hale geleceğini tahmin etmek zor değil. Yeni nesil bu teknoloji ürünü, spor dünyasında da zamanla maç günü aktiviteleri ve spor yayıncılığı alanlarında çok daha kritik bir konuma gelecek. Belki de bundan birkaç sene sonra maç günü tecrübesini VR teknolojisi sayesinde yalnızca stadyum kapasitesiyle sınırlı sayıda taraftar değil VR cihazına sahip olan dünyanın her yerinden binlerce insan da yaşayacak veya bir taraftar evinin koltuğundan takımının kritik maçı öncesindeki son antrenmanını VR gözlüğüyle canlı olarak takip edebilecek. Bu dönemin yaklaştığı göz önünde tutulursa kulüplerin teknolojik ve organizasyonel altyapılarını hazırlamaya şimdiden başlamaları oldukça faydalı olacaktır.

5- E-Spor

E-spor sektörünün futbol sektörüyle sponsorlar açısından ciddi bir yarış içerisine girdiğini söylemek mümkün. E-spor takımları ve organizasyonları üzerinden çok geniş kitlelere çok düşük maliyetlerle ulaşmayı başarabilen sponsorlar, futbol sektöründeki yüksek sponsorluk maliyetleri nedeniyle bütçelerini bugünlerde e-spor tarafına doğru kaydırmaya başladılar. E-spor sektörünün yüksek büyüme hızı da hesaba katılarak futbol sektöründeki bu sıkıntının ileride daha da büyüyeceği öngörülebilir. Bu duruma önlem olarak dünyadaki birçok spor kulübü e-spor takımlarına yatırım yaparak bu sektörde pozisyon almaya çalışıyorlar. Türkiye’de de ilk örnekleri son dönemlerde görmeye başladık.

6- Futbol Analitiği

Ülkemiz futbol sektörünün yeni yeni adapte olmaya başladığı iki boyutlu spor analitiği döneminin sonunun artık iyice yaklaştığı söylenebilir. Bazı Amerikan spor analitiği firmalarının öncülüğünde öncelikle basketbolda geçiş yapılmaya başlanılan 3 boyutlu an ve an maç analizi programları çok yakında futbolda da kendilerine yer bulacaklar. Avrupa’nın bazı dev kulüplerinin de bu alanda daha hızlı adaptasyon için Amerikan firmalarıyla ortak projeler yürüttüğü biliniyor. Yeni nesil futbol analitiğinin oyunun taktiksel yönünde de yepyeni bir döneme işaret edeceğini söylemek abartılı olmayacaktır.

Son olarak…

Yazının başında da bahsettiğim gibi Avrupa’nın 5 büyük liginin yılda ortalama %15 büyüdüğünü ve ülkemizdeki kulüplerin bu değeri yakalamak konusunda büyük problem yaşadığını düşünürsek aradaki makasın her geçen gün biraz daha açıldığını söylemek yanlış olmayacaktır. Futbolda dijitalleşmenin iyice hızlandığı bu dönemde bu akıma ayak uydurup dijitalleşme evrimini tamamlayabilen kulüpler ve ligler hem ekonomik olarak güçlenecek hem de sportif başarılarını artıracaktır.