Heyecan ve sabırsızlıkla beklediğimiz hafta sonlarının en büyük hobisi ve tutkusu olan futbolun, günümüz şartlarında sadece bir hobi olduğunu söylemek mümkün değil. Çok ciddi paraların döndüğü ve ciddi bir kitlenin hayatını sürdürdüğü bu spor artık tam anlamıyla kendini endüstriyelleşme sürecine yıllar önce vermiş ve bu süreci başarılı şekilde sonuçlandırmış durumda.
Sadece izleyenin zevk almadığı aynı zaman da borsa yoluyla para kazandığı veya yöneticilerinin büyük krediler kullanmasına aracılık sağlayan bu büyük endüstrinin en önemli parçasının asıl kahramanı tabi ki hayranı olduğumuz futbolcular. Hepsinin ayrı ayrı niteliğinin olduğu ve bu endüstriye en büyük katkıyı onların verdiğini söylemek her halde yanlış olmaz. Bu büyük pastanın başrol oyuncuları artık 100 milyon dolar gibi astronomik rakamlara ulaşan transfer ücretleri ile de endüstrinin temelini her geçen yıl daha da sağlam temellere oturtmaya devam ediyor.Peki bu başrol oyuncularının şahsi disiplinsizlik veya takıma, hocasına karşı işlediği itaatsizlik veya düzen bozucu hareketlerinden dolayı aldığı para cezaları hangi düzende olmak zorunda ? Bir kulüp kafasına göre oyuncusuna istediği para cezasını kesebilir mi?
Öncelikle bilinmesi gerekir ki özellikle FIFA’ ya bağlı tüm ülkelerde futbolcu ile kulüp arasındaki ilişki sözleşme ile sağlanır. Kulüpler, futbolcu ile transfer şartları konusunda anlaşmaya vararak, sözleşme tanzim etmekte ve bu sözleşmeyi de TFF’ ye sunarak, futbolcunun kulüp adına maçlara katılabilmesi için lisans çıkarmaktadır. Yapılan bu sözleşme ile futbolcu,sözleşme imzaladığı kulübe sportif başarı için katkı sağlamayı,teknik direktörün talimatları doğrultusunda hareket etmeyi ve de kulübün kendi iç yönetmelik ve disiplin şartlarına uymayı, söz konusu kulüp ise sözleşmede kararlaştırılmış olan ücreti futbolcuya ödemeyi ve futbolcunun çalışması,antrenman yapması ve kendini geliştirmesi için gerekli saha, mekan ve malzeme teminini kabul ve taahhüt eder.
Profesyonel spor kulüpleri bu sözleşme ile bünyesinde barındırdıkları futbolcuların verdiği katkıyı artırmaları için veya örneğin bir maça veya kupaya daha fazla önem veriliyorsa o maça özel katkı sağlamaları için onlara prim yönetmeliği sunduğu gibi,takımı saha içinde ve dışında en iyi şekilde temsil etmesi ve genç yaşta milyon dolarla oynayan bu gençleri disipline etmek amacıyla Kulüp İç Yönetmeliği ve Disiplin Talimatları da hazırlamaktadırlar.
Söz konusu bu talimatlara aykırı hareket eden futbolculara kulüp tarafından çeşitli cezalar verilebildiği gibi en önemli ve en başta verilen ceza para cezasıdır.
Peki futbolcuya verilecek olan bu para cezalarını kulüp neye göre ve nasıl verebilecek? Bu cezaların geçerliliğini kim nasıl denetleyecek? Kulübün kötü niyetli ve yıldırma amaçlı verebileceği bu cezaların kontrolü ve keyfiliği nasıl kontrol edilecek?
Öncelikle söylemek gerekir ki söz konusu bu para cezalarının uygulanabilirliği ve geçerliliği, bu cezanın gerek esas gerek usul bakımından uygunluğu Türkiye Futbol Federasyonu Profesyonel Futbolcular Statüsü ve Transferleri Talimatına göre belirlenir. Söz konusu talimata uygun olarak verilmeyen para cezaları katiyen geçersiz olacaktır.
Bu talimata göre para cezalarının geçerli olabilmesi için başlıca 4 madde vardır.
1. Kulübün, iç yönetmelik ve disiplin talimatını futbolcuya teslim veya tebliğ etmiş olması gereklidir.
Yukarıda da bahsetmiş olduğumuz gibi kulübün var olan iç yönetmelik ve disiplin talimatının açık ve belirtilmiş şekilde futbolcuya teslim edilmiş olması veya tebliğ edilmiş olması geçerlilik koşullarının ilk halidir. Söz konusu hal PFSTT 24. Madde de belirtilmiş olduğu üzere disiplin talimatı ya imza karşılığında futbolcuya teslim edilmiş olmalı ya da noter aracılığıyla tebliğ edilmiş olmalıdır.
2. Futbolcuya kesilen cezanın iç yönetmelik ve disiplin talimatında yazılı olması gereklidir.
24. Maddeye göre teslim veya tebliğ edilen bu yönetmelik ve talimatta verilen cezanın şeklinin ve bu cezaya karşılık gelen miktarın da belirtilmiş olması gerekir. Disiplin talimatında yer almayan bir halden dolayı futbolcuya ceza verilemez.
3. Yönetim Kurulunca para cezası kararı alınmış ve noterden onanmış örneğinin 15 gün içinde futbolcuya ve TFF’ye bildirilmiş olması gereklidir.
Kulübün Yönetim Kurulunun yukarıda belirtmiş olduğumuz ilk 2 madde uyarınca vermiş olduğu cezanın kararının noter aracılığı ile 15 gün içinde futbolcu ve Türkiye Futbol Federasyonuna bildirilmesi de kulüp bir süre şartıdır. Mutlaka bu süre içinde bildirim yapılması yükümlülüğü getirilmiştir kulüplere. Süre şartının bulunması futbolcuyu koruyan ve kulübün kötü niyetli girişimlerini engelleme amacı güden bir maddedir.
4. Kulüp, sezon başlamadan en geç bir hafta içerisinde iç yönetmeliklerini ve/veya disiplin talimatlarını TFF’ye göndermiş olmalıdır.
Yine futbolcuyu koruma amacı güden bu madde ile söz konusu iç yönetmelikler ve disiplin talimatının hangi sezon için uygulanacaksa o sezon başlamadan 1 hafta önce TFF’ye bildirilmesi zorunludur. Aksi takdirde verilen para cezaları geçersiz sayılır.
Sonuç olarak bu endüstrinin büyümesi karşısında futbolcunun da korunması adına söz konusu cezaların geçerli olabilmesi için yukarıda belirtilen usul ve şartlara uyulması kulüp açısından zorunludur. Bu usul ve şartlara uymayan kulüplerin vermiş olduğu para cezalarının geçerliliği yoktur. Tüm bunlara rağmen haksız şekilde ifa edilmiş bir cezanın varlığı halinde futbolcuların hukuki yollara başvurması mümkündür.