Süper Lig’de yeni sezonun neredeyse dörtte birlik sürecini geride bırakmış durumdayız. 8. Haftanın ardından Galatasaray, aynı geçen sezon da olduğu gibi liderlik koltuğunda oturuyor. Fatih Terim’in öğrencilerinin, yerel ligde başarılı bir form grafiğini sürdürmelerinin yanında Şampiyonlar Ligi’nde de evinde aldığı Lokomotiv Moskova galibiyeti ve deplasmanda gelen talihsiz Porto mağlubiyeti ile Avrupa’da da grubunda söz sahibi bir konumda olduğundan bahsedebiliriz.
A takım kadrosunun da çekirdeğini büyük ölçüde korumayı başarabilen Sarı Kırmızılılar, orta sahaya tanıdık bir yüz olan Ndiaye ve her ne kadar ilk yarıyı sakatlığı nedeniyle kapatmış olsa da Türk futbolunun yükselen yıldız oyuncularından Emre Akbaba, sol bek rotasyonuna geçen sezonun ikinci yarısında formayı terleten Nagatomo ile Akhisar’da yaptığı çıkış ile Milli Takımın kapısına dayanan Ömer Bayram takviyelerini yapmış, hücum hattını ise “wonderkid” diye tabir edilen genç yetenek Onyekuru ve yine Akhisar’ın geçen sezon Türkiye Kupası’nı kazanan kadrosunda en çok katkı yapan oyunculardan olan Muğdat Çelik’i kadrosuna katmıştı. Fakat bariz bir şekilde görülüyor ki geçen sezonun belki de yıldızı olan Bafétimbi Gomis’in takımdan 6M € transfer bedeli kazandırarak ayrılmasının ardından doldurulamayan santrfor mevkii Galatasaray’ın tam kapasite bir durumda dominant oyununu sahaya yansıtabilmesinin önüne geçiyor.
FFP (Finansal Fair-Play) kuralları nedeniyle transfer piyasasında her ne kadar Şampiyonlar Ligi’nde mücadele edecek olmasına rağmen etkin rol oynayamayan Sarı Kırmızılılar, geçtiğimiz sezonu 29 gol 5 asist ile kapatan ve şampiyonlukta yadsınamayacak bir katkı veren rekortmen (yabancı oyuncular içinde) gol kralı Gomis’in pozisyonuna transfer yapamadı. Eren Derdiyok ve Sinan Gümüş ile o bölgeyi tamamlamaya çalışan Fatih Terim, bu oyunculardan henüz istediğini alamadı ve bu bölgedeki eksiklik hala sahaya çok açık bir biçimmde yansıyor. Ara transfer döneminde santrfor mevkiine bir hamle yapacağı konuşulan Galatasaray için, Futbol Akademi Scout Ekibi olarak Bafétimbi Gomis’in 2017/2018 Süper Lig sezonunda ortaya koyduğu veriler ışığında transfer edebileceği 23 yaş ve altı oyuncuları sizler adına “radar grafiği” yardımıyla derledik.
Yöntem:
Bu çalışmayı yaparken öncelikle radar grafiğinde göstereceğimiz verileri seçmemiz gerekiyor. Gomis’in santrfor mevkiinde görev aldığını düşünürsek grafik için kullanacağımız şablon Ofansif Orta Saha (Sağ, Sol, Orta) / Santrfror bölgelerini kapsamalı. Bu nedenle OOS/ST şablonu üzerinden analizimizi ele alacağız.
Ardından seçilen şablonda hangi verilerin kullanılacağına karar vereceğiz. OOS/ST şablonunu seçtiğimizden göstereceğimiz veriler hücum pozisyonu için önem arz etmeli. Bu sebeple grafiğimizi aşağıda verdiğimiz 11 veri sınıfı üzerinden oluşturacağız:
- Gol Beklentisi (xG)
- Çekilen Şut
- İsabetli Şut Yüzdesi
- İsabetli Pas Yüzdesi
- Asist Beklentisi (xA)
- Kilit / Anahtar Pas
- Ara Pas
- Pas Arası + Topa Müdahale
- Pozisyon Kaybı (Oyuncunun topla hareket ederken rakiplerinin müdahalesi sonucunda topu kaybetmesi)
- Başarılı Top Sürme
- Çekilen Şutları Gole Çevirme Yüzdesi
Not: Ele alınan tüm veriler, oyuncuların istatistiklerinin 90 dakikaya indirgenmiş halidir.
En nihayetinde radar grafiğini oluşturup üzerinden yorumlayacağımız bölüme geliyoruz. Şablon ile veri sınıflarını bir araya getirdiğimizde geriye her bir veri sınıfına bir tepe ve sıfır değeri verip analiz edilecek oyuncunun verilerini şablon üzerine yerleştirme aşaması kalıyor. Tepe ve sıfır noktaları oyuncunun mücadele ettiği veya transfer olacağı ligde aynı mevkiide mücadele eden oyuncuların verileri üzerinden belirlenip grafiği yerleştiriliyor. Bir veri sınıfında oyuncunun değeri ne kadar tepeye yakın olursa söz konusu oyuncunun, o alanda o kadar iyi performans gösterdiği anlamına geliyor. Son celsede söz konusu oyuncunun analiz edilecek sezon içindeki verileri giriliyor ve grafik son haline bürünüyor. Tüm değerleri bir araya getirdiğimizde grafik üzerinde oyuncu ne kadar fazla alan taramış ise oynadığı mevkiide gösterdiği performans da o kadar iyi olduğu anlamına geliyor.
Bafétimbi Gomis:
Bafétimbi Gomis’in Galatasaray forması ile 2017/2018 sezonunda sahaya çıktığı maçlarda gösterdiği performansın ardından oluşan radar grafiği şu şekilde karşımıza çıkıyor:
Görüldüğü üzere Fransız forvet geçtiğimiz sezon Sarı Kırmızı formayla çıktığı maçlarda hücumda özellikle bitiricilik alanında fazlasıyla öne çıkmış görünüyor. Gol beklentisi istatistiğinde 90 dakikada 0.83 xG değerine sahip oyuncu bu konuda ligde 10%’lik dilimin içine girerek en büyük tehlike arz eden gol pozisyonlarına girme konusunda en iyi isimlerden biri olduğunu gösterdi. Bunun yanında 3.48 şut, 21.53% gole çevirme yüzdesi, 48.46% isabetli şut ve 79.2% isabetli pas yüzdesine sahip olan 33 yaşındaki oyuncu, yalnızca 0.98 pozisyon kaybına uğrayarak bu alanlarda da lig ortalamasının çok üstünde bir oyun ortaya koymuş.
Bu grafiğe bakarak Gomis’in hem takımı adına hem lig şartlarında ne kadar üst düzey bir oyun sergilediğini çıkartabiliriz. Bu nedenledir ki Fransız oyuncunun hem gol kralı hem takımıyla şampiyon olması bu veriler ışığında sürpriz olmamış.
Gomis’in Yerini Doldurmak:
Peki Galatasaray, Gomis’in yerini FFP kurallarına takılmadan benzer verilere sahip ve buna istinaden getirdiği oyuncudan hem sahada hem de ekonomik açıdan katkı alabilmesi adına yaş kriteri 23 yaş ve altı olan hangi oyuncular ile doldurabilir? Şimdi sizlerle bunu inceleyeceğiz.
Öncelikle şablonumuzda belirlediğimiz veri sınıfları için hangi değerleri ele alacağız bunun belirlenmesi gerekiyor. Burada dikkat edilmesi gereken nokta birkaç nokta var. Bunlardan ilki, bu tarz bir veri taraması yapılırken muadilini bulmak istediğiniz oyuncunun verilerinin eşsiz olduğunun bilincinde olmanız. Yani grafiğe yerleştirdiğimiz 11 veri sınıfının hepsinde Gomis’in değerlerini aynen alıp tarama aşamasına geçmek 33 yaşındaki Fransız forvetten başka bir oyuncu vermeyecektir. Bu sebeple tarama esnasındaki veri filtrelerini pozisyonu için en önem arz eden 5-6 veri üzerinden gerçekleştireceğiz. Filtrelerimizi aşağıdaki şekilde ayarladık:
- 2018/2019 güncel sezon verileri
- Yalnızca santrfor mevkiinde oynayan oyuncular
- 18 yaş ve üstü (transferdeki yaş kısıtlaması sebebiyle minimum yaşı 18 olarak aldık.)
- 23 yaş ve altı
- xG p90 ≥3
- Şut p90 ≥1
- Gole Çevirme % ≥ 20%
- İsabetli Şut % ≥ 46%
- İsabetli Pas % ≥4%
Dikkat edilmesi gereken ikinci önemli nokta ise tarama yaptığımız oyuncu grubu yaş itibarıyla “genç” statüsünde olduğundan tecrübesi ile zirve yaşlarını geride bırakmış bir oyuncu kadar hazır bir şekilde oyununu sahaya yansıtamayabilir. Bu sebeple taramada Gomis’in verilerini ele alsak da filtrelediğimiz bazı değerleri Gomis’in değerlerine nazaran bir iki derece daha geride alıyoruz. En nihayetinde bu oyuncular genç yaşta olduklarından ulaşabilecekleri potansiyel verileri Gomis’e yetişebilir ve hatta Fransız oyuncunun önüne geçebilir.
Sonunda heyecanla beklediğimiz ana geldik. Yukarıda saydığımız aşamaları tamamladıktan sonra önümüze gelen 19 oyuncu arasından genç ve amatör liglerde mücadele eden oyuncuları listeden çıkartınca geriye Galatasaray seviyesinde oynayabileceğini düşündüğümüz 4 oyuncu kalıyor. Bu 4 oyuncuyu da Galatasaray’a gelme ihtimallerine göre sıralayıp beğeninize bu şekilde sunuyoruz:
Rüya Transfer:
Son dönemde Pulisic, Alphonso Davies, Timothy Weah, Weston McKennie gibi pek çok genç oyuncuyu Dünya futbolu vitrinine çıkartan Kuzey Amerika kıtası, bu sefer de Belçika sınırları içinde bir başka yetenekli oyuncuyu piyasaya sürüyor. 2000 doğumlu Haiti asıllı Kanadalı 1.77 boyundaki forvet oyuncusu Jonathan David, profesyonel olarak mücadele ettiği ilk sezonunda Belçika’nın köklü ekiplerinden Gent’te sahaya çıktığı 11 maçta toplam 6 gol ile mücadele etti.
Bu mücadelelerin çoğunda oyuna sonradan dahil olan fakat oynadığı kısa sürede verdiği olağanüstü katkı ile son maçlarda ilk 11’deki yerini sağlamlaştıran 18 yaşındaki David’in, bu süreleri neden hak ettiğini de radar grafiğinden çok net bir şekilde görebiliyoruz. Pek çok veri sınıfında en tepedeki değerlere sahip olan Kanadalının bitiricilik yönü kadar yaratıcılık alanında da öne çıktığını görebiliyoruz. 90 dakikada 0.9 xG değeri ve 50% isabet oranına sahip 4.7 şut çıkartan genç yetenek, aynı zamanda 0.42 xA değeriyle 0.98 kilit ve ara pas istatistikleri ile mücadele ediyor.
18 yaşını henüz bitirmek üzere olan yıldız adayı, radarını Gomis’inki ile karşılaştırdığımızda daha bu yaştan Fransız yıldızın geçen sezonki olağanüstü performansının çok üstünde değerler ortaya koyuyor. Market değeri 2M € olan oyuncu yakın zamanda bu form grafiği ile pek çok büyük kulübün transfer listesinde üst sıraları alacaktır. Gerçek piyasasının 10M € civarından başlayacağını düşündüğümüzde Sarı Kırmızılılar için mevcut mali durumda zorlayıcı bir hamle olması muhtemelken gerçekleşmesi halinde ise rüya derecesinde bir transfer olacağından şüphemiz yok.
Daha Gerçekçi Hedef:
Her zaman için altyapıya verdiği önem ile nam salmış, Fransa’nın Luxemburg ve Almanya sınırına yakın kenti Metz’in takımı olan FC Metz, eğer geçtiğimiz sezon Ligue 1’den Ligue 2’ye geçiş yapmamış olsaydı muhtemelen 19 yaşındaki Senegalli santrfor oyuncusu Ibrahima Niane’ı otomatik olarak rüya transfer sınıfına alıyor olurduk. 1.87 boyundaki genç oyuncu Metz forması ile zirvede götürdüğü Ligue 2’de ve kupada çıktığı toplam 11 maçta aynı David gibi 6 gollük bir performans ortaya koymuş durumda.
Üstelik 90 dakikada çekilen şut ve isabetli şut yüzdesi konusunda hem Gomis hem David’den daha iyi bir oyun ortaya koyan oyuncu, gol beklentisine girme konusunda da en az bu iki oyuncu kadar iyi bir performans ortaya koymuş durumda. Bunun yanında yine bu iki oyuncuya göre top sürme rakamları da 3.04’lük değeri ile bir hayli ileride.
Oyuncunun transferini daha gerçekçi kılan noktalar ise her ne kadar Ligue 2’de artık oldukça revaçta bir piyasa haline gelse de Galatasaray gibi bir kulübün yatırım yapmaya karar vermesi halinde 1.5M € olan market değerinin çok üstüne çıkabilecek olması. Daha ön plana çıkan nedeni ise istatistiksel açıdan David gibi komple bir oyuncu profili çizememesi. Yaratıcılık verileri çok düşük seviyede olan (xA = 0.02, Kilit Pas = 0) Senegalli forvete devre arası yahut en geç sezon sonu yönelmemeleri halinde bir daha yanına yaklaşamama durumu söz konusu olacaktır.
Riskli ama Düşük Maliyetli Hedef:
Dünyanın hangi ülkesinde ve liginde oynarsanız oynayın, sahaya çıktığınız 11 maçta 11 gol atıyorsanız bu inanılmaz form grafiğiniz sizi pek çok kulübün transfer listesine ilk sıralardan sokacak bir performanstır. 1,5 sezon kiralık oynadığı Çekya’nın Mleda Boleslav takımına asıl takımı Krasnodar’dan ayrılıp transfer olan 23 yaşındaki Rus forvet oyuncusu Nikolay Komlichenko’nun durumu da tam olarak bu şekilde. Oynadığı her 90 dakikada 1 gol atan, bunun yanında da toplam 2 asisti bulunan Rus oyuncu bu sezon Çek ligini kasıp kavuruyor.
Takımı orta sıralarda olmasına rağmen kendisi her hafta gollerini sıralamaya devam ediyor. 0.83’lük xG değeri ile 90 dakikada Gomis’le aynı sayıda gol beklentisine giren 1,90’lık kule 48.48%’lik isabet oranı ile 3.16’lık şut ve bu şutların 27.27%’sini gole dönüştürme yüzdesi verilerine sahip olarak gol yollarında oldukça etkili bir çaba sarf etmiş. Ayrıca yalnızca 0.48’lik pozisyon kaybı değerine sahip olarak yıkılması zor bir oyuncu olduğunu kanıtlarken, diğer yandan 0.38 kilit pas ve 76.37% ile isabetli pas istatistikleri ile mücadele ederek fiziğine rağmen oyun kurma alanında da katkı verebileceğinin sinyallerini gösterdi.
Komlichenko’yu riskli ama maliyeti düşük sınıfına koymanın nedeni oynadığı ligin Türkiye liginden kalite ve oyun seviyesi olarak daha düşük bir lig olması. Her ne kadar bu seviye farkı gözle görülse de oyuncu lig ortalamalarını aşacak bir oyun ortaya koyuyor ve market değeri de yalnızca 400 bin € olan Rus santrfor yukarıda sayılan oyunculara nazaran daha cüzi bir bedele Fatih Terim’in takımına transfer olabilir ve transfer bedelinin çok üstünde bir tutara tekrardan Türkiye sınırlarının dışına çıkabilir.
Sürpriz Transfer:
Top 5 dediğimiz (İngiltere, İspanya, İtalya, Almanya, Fransa) liglerin bir alt ligleri olan “ikinci ligler”, her zaman için en üst seviyede tutunamamış yahut henüz o seviyede oynamak için yeterli maç tecrübesine sahip olmayan genç oyuncular için kendilerini gösterip büyük platforma dönüş yapabilmek adına mükemmel bir fırsat sunar. İspanya’da La Liga 2 forması giren Juan Munoz’un da durumu tam olarak bu. 22 yaşındaki İspanyol oyuncu Sevilla altyapısından çıktığından beri farklı takımlara kiralık gitmiş ancak hiçbirinde tutunamayıp asıl takımına dönmüş, sonunda da yolu kendini gösterebilmek adına bir alt lige transfer bedeli olmadan Alcorcon’a katılmakta bulmuş. Munoz, bu kararının ne kadar doğru olduğunu yansıtır nitelikte 2018/2019 sezonunda çıktığı toplam 7 maçta 4 gol ile oynamış.
La Liga 2’de zirveyi hedefleyen Alcorconlu İspanyol santrfor 90 dakikada yarattığı 0.47’lik gol beklentisi değeri ile 47.06%’lik isabete sahip 3.57 şut verileriyle ortalamanın oldukça üstünde bir performans sergiliyor. Daha önemlisi bitiricilik veri sınıflarında listedeki diğer oyunculara göre daha geride kalsa da oyun kurma (xA = 0.16, Kilit Pas = 0.21) ve savunma (Pas arası + Topa Müdahale = 1.89) istatistikleri ile birlikte oyunun her alanında takdire şayan bir formla mücadele ediyor.
Oyuncuyu sürpriz sınıfına koyma nedenim oyuncunun her ne kadar İspanya da olsa ikinci ligde forma giyiyor olması ve bitiricilik noktasında diğer oyunculardan çok daha geride kalması. Büyük takımların B takımları haricinde Fransa kadar yetenekli genç oyunculara sahip olmayan İspanya alt liglerinde top koşturan İspanyol forvet 500 bin € tutarında bir market değerine sahip. Ancak sezon içinde iyi performans gösterdiği zaman ve zaten diğer mevkiilere göre daha pahalı olduğundan forvet transferleri, cepleri yakan türden hamleler olsa da dışarıdan bakıldığında muhteşem tabela yapmamış fakat verileri incelediğimizde Gomis ve diğer oyuncularla benzer verilere ve radar grafiğine sahip Munoz Galatasaray adına sürpriz ama fazlasıyla uygun bedelle fark yaratabilecek bir transfer sınıfına girer.
Futbol Akademi’nin Tercihi:
Fransız yıldız Gomis’in ayrılması ile oluşan boşluğu doldurabilecek en iyi seçenek şüphesiz yine Fransa’dan gelecek olan Ibrahima Niane olacaktır. 19 yaşındaki Senegalli santrfor oyuncusu, oyunun özellikle bitiricilik yönünde sergilediği performans ile kendisine servis edilecek toplarda ne kadar etkili olabileceğini sahaya yansıttı bu sezon. Topu 3. bölgeye taşıma ve rakip yarı sahada kaleye hücum etmek için oynanan setleri başlatacak boşlukları bulma konusunda herhangi bir sorunu olmayan Fatih Terim’in öğrencileri, skoru bulmada yaşadığı sıkıntıyı oldukça yüksek bir şut sayısına sahip olan (5.07 şut p90) ve bu şutları oldukça gol beklentisi yüksek bir şekilde rakip kaleye gönderen (0.67 xG p90) genç yıldızın takıma katılması ile tam kapasite ile hücum etmeye başlayıp ligde bir kez daha mutlu sona ulaşırken Şampiyonlar Ligi’nde oldukça iyi bir seviyeye erişebilir. Oyuncunun Fransa Ligue 2’de oynaması nedeniyle piyasası yükselmeye başlamış olmasına rağmen Galatasaray elini çabuk tutarak hem uzun yıllar takımda gol yollarında oldukça verimli bir performans sergileyecek bir oyuncuya sahip olmuş olacak hem de genç olması hasebiyle UEFA’nın kıskacında olan takımda ekonomik açıdan gayet iyi bir dönüş alabileceği bir yatırım yapmış olacak. Yani son celsede hem sportif açıdan gediğini tam anlamıyla doldurmuş olacak hem de sağlayacağı katkının yanında oldukça iyi bir gelir elde edecek.
Genel Değerlendirme:
Galatasaray’ın geçtiğimiz sezon gol yollarındaki en önemli oyuncusu olan 33 yaşındaki Fransız oyuncu Bafétimbi Gomis’in takımdan ayrılışıyla doldurulamayan santrfor bölgesine farklı bir yöntem ile hem genç hem Galatasaray seviyesinde uygun maliyeti oyuncular bulmaya çalıştık. Tabii ki bu sistem ile tercih edilecek oyuncu Gomis ile aynı skoru yapmayabilir veya oyuna verdiği katkı olarak verilerin dışında kalan mental, fiziksel ve sosyal yönlerden beklenen katkıyı Galatasaray ve Avrupa seviyesinde verememe ihtimalleri var çünkü yalın veriler üzerinden bu çalışmamızı gerçekleştirdik fakat oldukça fazla veri filtresi arasından ve seviyeye uygun şekilde elenerek gelen oyuncular olduklarından dolayı hem alternatifleri bir araya getirme hem de olaya farklı bir bakış açısından bakma yönünden etkili bir sistem olduğunu düşünüyorum hem radar grafiklerinin hem de veri taraması ile analizi sonucunda bir transfer listesi elde etmenin. Gün geçtikçe hem kulüpler hem biz teknolojinin, veri sistemlerinin ve düşünce yapılarının gelişmesiyle transferlerde bu yöntemin daha isabetli ve kuvvetli sonuçlar doğuracağından şüphemiz yok.