Fenerbahçe, Pazar günü oynanan Trabzonspor maçını deplasmanda 3-1 kaybetti. Sarı-Lacivertliler, Diego Rossi’nin 3. dakikada attığı golle 1-0 öne geçseler de 23. dakikada Kim Min-Jae’nin 2. sarı kartla oyun dışında kalmasının ardından üstünlüklerini koruyamadılar. Bu skorla Fenerbahçe liderliği de Trabzonspor’a devretmiş oldu.
Yaklaşık 70 dakika 10 kişi oynayan bir takımın oyununu incelemek zor. Yine de hem Fenerbahçe’nin 10 kişi kalma nedenlerini, hem de Pereira’nın 10 kişi kalmaya karşı kurguladığı oyun planlarını inceleyebileceğimizi düşünüyorum.
Maçı global iş ortağımız Metrica Sports’un geliştirmiş olduğu Play yazılım ile birlikte analiz edeceğiz.
İlk 11’ler ve bazı veriler
Fenerbahçe’nin beklenenden çok da farklı bir kadroyla maça başlamadı. Ön hat ve orta hatta, kadroda var olması şaşırtıcı olan tek oyuncu Crespo’ydu. Portekizli oyuncu Kasımpaşa maçında da ilk 11’de başlamıştı. Yine de birçok futbolsever Gustavo’nun partnerinin Crespo olmasını beklemiyordu. En geri hatta da, Serdar Aziz’in sakatlanmasının ardından, beklenmeyen bir değişiklik yoktu. Asıl mevkisi sol bek olan Novak, sezon içinde sık sık olduğu gibi, stoperde başlıyordu. Geri hatta şaşırtıcı olan durum oyuncuların yerleriydi. Merkez stoperde oynamasına alışık olduğumuz Kim Min-Jae sağda, sol stoper oynamasına alışık olduğumuz Szalai ise merkezde maça başlıyordu.
Fenerbahçe’nin maçın büyük bölümünü 1 kişi eksik oynaması Futbol Akademi Scouting (FAS) tarafından hazırlanan “Top hakimiyeti kalitesi” grafiğine yansımış durumda. Trabzonspor maç boyunca 3.03 gol beklentisi üretti. Buna karşılık Fenerbahçe ise sadece 0.38 gol beklentisi üretebildi. Özellikle kırmızı karttan sonra Fenerbahçe’nin oyunundaki düşüş grafikte belirgin bir şekilde görünüyor. Fenerbahçe 60. dakikaya kadar rakibine direnebilse de 60’tan itibaren Trabzonspor’un baskısının iyice yoğunlaştığı göze çarpıyor.
Yine Futbol Akademi Scouting (FAS) tarafından hazırlanan AD metriğinde ise Crespo’nun savunma aksiyonları dikkat çekiyor. Bunda Fenerbahçe’nin maç boyunca savunma yapmak zorunda kalmasının etkisi büyük elbette. Grafiğe yansıyan en önemli aksiyonlarsa Fenerbahçe’nin stoperlerine ait. Özellikle Szalai ve Kim’in negatif aksiyonları göze batıyor. Stoper hattının 3. oyuncusu Novak da faullerle ürettiği negatif aksiyonlarla öne çıkıyor.
Fenerbahçe’nin savunma sorunları ve kırmızı kart
Solda Novak, sağda Kim, merkezde Szalai’nin oynamasının bir sürpriz olduğundan bahsetmiştik. Pereira’nın takımını sahaya bu şekilde sunmasının nedeni oyuncuların ayakları olabilir. Yani Pereira; sağda sağ ayaklı Kim’in, solda sol ayaklı Novak’ın oynamasını istemiş olabilir. Nitekim Fenerbahçe’nin kenar stoperlerinin yaptığı bindirmeleri düşününce bu durum mantıksız görünmüyor. Fakat bu değişiklik Fenerbahçe’yi oldukça olumsuz etkiledi. Durumu anlayabilmek için Fenerbahçe’nin stoperlerini tekrar değerlendirmek gerekiyor.
Szalai rakibe çok çabuk reaksiyon veren, rakip oyuncunun yüzünü kaleye dönmesini engellemek için hızlıca hamle yapan bir oyuncu. Keza Tisserand ve Serdar da çabuk reaksiyonları ve hamleleriyle öne çıkan oyuncular. Özellikle Szalai dar alanda çok çabuk reaksiyon verirken geniş alanlarda süratli oyunculara karşı sorun yaşayabiliyor. Kim Min-Jae ise bu anlamda Szalai’nin tam tersi profil çizen bir oyuncu. İlk reaksiyonlarda kimi zaman daha yavaş kalmasına karşın Kim, geniş alanlarda çabuk hızlanarak rakip hücumculara yetişebilen bir oyuncu.
Fenerbahçe’nin savunma hattının sezon başından beri bu kadar ön plana çıkmasının en önemli nedenlerinden biri, oyuncuların kendi profillerine uygun rollerde oynamaları. Serdar, Tisserand ve Szalai özellikle iç koridorlarda rakibi karşılamak için hızlıca hamle yapıyorlar. Böylece rakibin iç koridorlarda oynayan oyuncularının yeterli alan ve zaman bulmasını engelliyorlar.
Kim Min-Jae ise daha geride konumlanıp süpürücülük yapıyor. Kenar stoperlerin (Szalai-Tisserand) rakip odaklı savunmalarına karşın Kim daha fazla alan odaklı oynuyor. Fenerbahçe’nin merkez odaklı savunmasının ve dar konumlanan çift pivotunun sayesinde Kim’in merkezde çok fazla hamle yapmasına gerek kalmıyor. Kim zaman zaman prese çıkan kenar stoperin yerini dolduruyor zaman zaman da savunmanın arkasına atılan uzun topları uzaklaştırıyor. Ayrıca daha merkezde ve derinde pozisyon aldığı için hava toplarının çoğunu da yine Kim karşılıyor.
Kim’in rolünü sezonun ilk maçı olan Adana Demirspor maçında Szalai üstlenmişti. Szalai, Adana Demirspor maçında bu rolde çok kez aksamıştı. Szalai’nin hamleli bir oyuncu olması Fenerbahçe’yi, Trabzonspor maçında da oldukça zorladı.
Fenerbahçe’nin golünden hemen önce Trabzonspor’un yarattığı tehlikede, Fenerbahçe stoperlerinin kendi özellikleriyle zıt rollerde oynamasının etkisi görülüyor. Top Nwakaeme’ye gelirken Kim Min-Jae geç reaksiyon veriyor. Böylece top tekniği üst düzey olan Nwakaeme’ye topla oynayabileceği daha fazla alan bırakıyor. Kim’in aksine merkezde oynayan Szalai ise rakibine doğru erken hamle yaparak, geniş alanda çok hızlı olan rakibine savunmanın arkasında alan açıyor.
Oyuna genişliği 2 oyuncu ile veren takımlara karşı Fenerbahçe’nin ne kadar zorlandığını Başakşehir maçını incelediğimiz yazıda anlatmıştık. Trabzonspor da sezon başından beri beklerini daha derinde kullanan ve oyuna 2 oyuncuyla genişlik vererek mümkün olduğunca geniş hücum etmeye çalışan bir takım. Fenerbahçe, Trabzonspor’a karşı pres yaparken merkezde boşluklar bırakabiliyordu. Özellikle Trabzonspor beklerinin Valencia ve Rossi’yi manipüle etmesi merkezde alan açıyor, Mesut da bu alanı kapatmak için yeterli eforu sergilemediğinde Edgar bu alana rahatlıkla girebiliyordu.
Kim Min-Jae’nin 2. sarı kartı gördüğü pozisyonda Fenerbahçe’nin savunmadaki bu zaafları net olarak ortaya çıktı. Trabzonspor’un derin ve geniş konumlanan bekleri Rossi’yi ikilemde bıraktı. Mesut’un merkeze yeterli desteği vermemesiyle beraber merkezde Edgar’a alan açıldı ve Edgar bu alana rahatlıkla girebildi. Ardından Szalai rakibe hamle yapmak için öne çıktı ve savunmanın arkasında alan bıraktı. Kim Min-Jae bu alanı savunmaya çalışırken kırmızı kart gördü. Kartın doğruluğundan yanlışlığından bağımsız olarak savunma organizasyonundaki aksamaların ve stoperlerin konumlarının da bu karta zemin hazırladığını söylemek mümkün.
Pereira’nın 10 kişi planları
Kim’in kırmızı kart görmesinin ardından Pereira’nın ilk tercihi merkez forvetten vazgeçmek oldu. 5-2-2 şeklinde dizilerek rakip stoper ve defansif orta sahasının topla oynamasına izin veren Sarı-Lacivertliler; kenar forvetlerle iç koridorları, orta saha ikilisiyle de merkezi kapatmaya çalıştılar. Fenerbahçeli oyuncular 10 kişiyle beraberliği korumak için oldukça derinde savunma yaptılar.
Fenerbahçe’nin merkez forvetten vazgeçmesinin başlıca 2 etkisi oldu:
1- Fenerbahçe’nin merkez forveti geri pas opsiyonlarını savunduğu için Trabzonspor çok daha rahat geri pas yapabildi. Böylece Trabzonspor hem topun hakimiyetini rahatça korudu hem de oyunun yönünü rahatlıkla değiştirebildi.
2- Fenerbahçe’nin hiçbir kontra atak opsiyonu kalmadı. Tüm takım topun arkasında dizildiği için Fenerbahçe’nin kontra atak yapabileceği hiçbir opsiyonu yoktu. Bu nedenle Fenerbahçe, Trabzonspor kalesinde hiçbir tehlike oluşturamadı. Konuk ekip tehlike oluşturamayınca da Trabzonspor daha fazla baskı oluşturdu.
İkinci yarının başında ise Pereira’nın planı değişmişti. Valencia merkez forvete geçti ve Fenerbahçe merkezi 3 oyuncuyla savunmaya başladı. Valencia da rakip defansif orta sahaya (Berat) gölge markaj uyguladı. Böylece Fenerbahçe hem rakibin rahat top çevirmesini engellemeye çalıştı hem de daha fazla kontratak imkanı bulmaya çalıştı. Fakat bu plan da oyuna yeterince etki etmedi ve Fenerbahçe, 87. dakikaya kadar dayansa da, 87’de golü yedi.
Sonuç
Fenerbahçe bu mağlubiyetle birlikte liderliği kaybetti. Fakat Fenerbahçe için sahanın içinden uzaklaşmak liderliği kaybetmekten daha tehlikeli olabilir. Çünkü, hakem kararlarının doğruluğundan veya yanlışlığından bağımsız olarak, Fenerbahçe’nin savunmasında ciddi açıklar var. Özellikle Başakşehir maçında öne çıkan savunmadaki açıklar, Trabzonspor maçında Fenerbahçe için daha büyük sorunlar oluşturdu. Pereira’nın bu sorunlara karşı vereceği reaksiyonlar, Fenerbahçe için sezonun gidişatını belirleyecek en önemli etmenlerden biri olacaktır.
Sizler de dilerseniz Play analiz programını ücretsiz olarak aşağıdaki görsele tıklayarak indirebilirsiniz.
