Fenerbahçe, İzmir’de Göztepe ile oynanan maçın ardından haftasonu Kadıköy’de Çaykur Rizespor’la karşı karşıya geldi. Hem oyun hem de skor olarak beklentilerin çok uzağında kalınan Göztepe maçının ardından Vitor Pereira’nın bu maça vereceği tepki merak ediliyordu. Kendisi için çalınan çan seslerini her gün daha da yakından duymaya başlayan Portekizli teknik adam, Rizespor’a karşı kendi kodlarına geri dönmüştü. Pereira bundan sonuç da aldı. Fenerbahçe, Serdar Dursun’un hat-trick yaptığı maçta rakibini 4-0 mağlup etti.
Maçı global iş ortağımız Metrica Sports’un geliştirmiş olduğu Play yazılımı ile birlikte analiz edeceğiz.
İlk 11’ler ve bazı veriler
Vitor Pereira’nın takımı maça, sezon başında olduğu gibi 3’lü savunmayla çıktı. Fenerbahçe’nin ideal savunma 3’lüsü tekrar bir araya gelmişti. Merkezde sakatlığını atlatan Luiz Gustavo ilk 11’deki yerine dönerken, Gustavo’nun partneri son haftalarda formu yükselen Miguel Crespo oldu. Kanat beki olarak ilk 11’de olmalarına alıştığımız Ferdi ve Samuel sahadaydı. Fakat bu kez alışılanın tersine Osayi-Samuel sol kanat beki olarak görev alırken, Ferdi Kadıoğlu ise sağ taraftaydı. Mesut Özil klasik 10 numaradan ziyade genel olarak ön 3’lünün kenarlarında oynuyordu. Buna rağmen oldukça iyi bir performans sergiledi.
Fenerbahçe’nin iyi oyunu Futbol Akademi Scouting (FAS) tarafından hazırlanan “Top hakimiyeti kalitesi” grafiğine yansımış durumda. Atılan 4 golün yanında rakibine oldukça az fırsat veren Fenerbahçe, 3.37 gol beklentisi üretti. Buna karşın rakibinin ise sadece 0.3 gol beklentisi üretmesine izin verdi.
Top hakimiyeti kalitesinde de yine Fenerbahçe’den özellikle sezon başında görmeye alıştığımız bir tablo var. Topa %49 oranında sahip olan Fenerbahçe’nin top hakimiyeti kalitesi %68. Yani Sarı-Lacivertliler topla çok uzun süre vakit geçirmeseler de topu oldukça efektif kullanmışlar. Nitekim rakiplerinin topu etkili kullanmasına da izin vermemişler.
Futbol Akademi Scouting (FAS) tarafından hazırlanan AD metriğinde oyuna sonradan giren Serdar Dursun dikkat çekiyor. Oyuna 62. dakikada dahil olan Serdar Dursun, çektiği 3 şutu da gole çevirdi ve yaptığı hat-trickle maçın yıldızı oldu. Maçtaki diğer golün sahibi olan Mergim Berisha da şut aksiyonlarıyla öne çıkmış durumda.
2 asist yapan Attila Szalai’nin ise hem pas hem de savunma aksiyonları dikkat çekiyor.
Savunmada Fenerbahçe
Fenerbahçe’nin attığı 4 gol elbette oldukça dikkat çekiciydi. Fakat bu gollerden 2’sinin Fenerbahçe’nin savunma organizasyonunun neticesi olduğunu söylemek gerekiyor. Fenerbahçe özellikle ön hatta çok hızlı oyunculara sahip olmamasına rağmen, kaptığı toplarla çok çabuk bir şekilde rakip kaleye inebilen bir takım. Bunda savunma organizasyonunun etkisi büyük. Savunma organizasyonunun bu etkisinin hem Hatayspor maçı yazısında hem de Galatasaray maçının yazısında anlatmıştık. Bu kez bu organizasyonun farklı detaylarını anlatmaya çalışalım.
Rakibini 3-4-3 (5-2-3) şeklinde karşılayan Fenerbahçe’de dar konumlanan ön 3’lüsünün merkezi kapatıp, rakibi kenarlara yönlendirdiğinden önceki yazılarda bahsetmiştik. Rakip takım kenarlara yönlendirildiğinde hangi oyuncunun, ne zaman, nereye pres yapacağı oldukça önemli. Çünkü zaman zaman bu presteki aksamalar Fenerbahçe için büyük problemler oluşturabiliyordu.
Fenerbahçe’nin savunma organizasyonu, özellikle 2. bölgede, daha alan odaklı bir organizasyon. Rakip, topla kendi 1. bölgesinde oynadığında ön 3’lünün kanat oyuncusu (Rossi), 2. bölgeye geçildiğinde ise kanat bek oyuncusu (Ferdi) prese çıkıyor. Rossi rakibin topu merkeze indirmesini engellemek için rakip orta sahayı gölge markajına alarak pres yapıyor. Böylece rakip geri pas yapmaya zorlanıyor ve geri pasta aktif pres yapılıyor.
Önceki resimlerde sol bek oyuncusuna pres yapan Rossi yukarıdaki pozisyonda kendi alanına giren stoper oyuncusuna pres yapıyor. Rakip stoper topu sol beke aktardığında ise geri pası engelliyor. Geri pası engelleyen Rossi, top kapıldığı anda bir kontratak opsiyonuna dönüşüyor.
Ön 3’lünün top kapıldığı anda kontratak opsiyonuna dönüşmesini Fenerbahçe’nin 3. golünde de gördük. Fenerbahçeli oyuncular rakiplerini önce merkeze yönlendirdi. Sosa’nın kaptığı topta Serdar Dursun’a gol vuruşu yapmak kaldı. Fenerbahçeli oyuncular uzun bir set hücumu yapılmasına gerek kalmadan topu kale çizgisinden geçirdiler.
Szalai’nin bindirmeleri
Attila Szalai stoper olarak başladığı maçı 2 asistle tamamladı. Normal şartlarda Szalai’nin bu performansı şaşırtıcı olabilir. Fakat Fenerbahçe’nin 3’lü savunmasındaki kenar stoperlerin (Szalai-Tisserand) yaptığı bindirmeleri bu sene sıkça izledik.
Szalai asistlerini ikinci yarıda yapsa da ilk yarıda da Szalai’nin bindirmelerini izledik. Szalai sadece orta açmak veya asist yapmak için değil rakip savunmayı manipüle etmek için de koşular attı. Yukarıdaki pozisyonda Szalai yaptığı koşuyla rakip savunmanın genişlemesini sağlıyor ve sol iç koridorda Mesut Özil’e alan açıyor. Böylece Fenerbahçe ilk yarıdaki en tehlikeli pozisyonlarından birine giriyor.
Fenerbahçe’nin 4. golü hem savunma organizasyonunu hem de Szalai’nin bindirmesini beraber gördüğümüz bir goldü. Orta alanda kanat oyuncuları rakibi merkeze yönlendirdi ve merkezde topu yine Sosa kaptı. Top kapıldığında Fenerbahçe’nin ön 3’lüsü hızlıca kontratağa çıktı. Bu sırada savunmadan çıkan Szalai yaptığı bindirmeyle boşa çıkıyor ve Serdar Dursun’a asist yapıyor.
Uzun top ile oyun yönü değişimi
Fenerbahçe sezon başından beri olduğu gibi uzun top planlarını da uygulamaya devam etti. Stoperlerden kanat beklere atılan uzun topları maç boyunca sık sık izledik.
Çapraz pas açılarının kısa pas oyununu ne kadar kolaylaştırdığını biliyoruz. Fenerbahçe’nin sahaya dizilişi uzun topların oynanmasını da kolaylaştırıyordu. Crespo, Mesut ve Ferdi’nin birbirleriyle oluşturduğu açılar rakip savunmayı ikilemde bırakarak manipüle ediyordu. Top Kim’deyken Rizespor’un orta saha oyuncusu Mesut ve Crespo arasında ikilemde kalırken, Rizespor’un sol beki de Mesut ve Ferdi arasında ikilemde kalıyordu. Kim’in topu gönderdiği yerde Mesut ve Ferdi rakip sol beke karşı 2’ye 1 üstünlük oluşturuyordu.
Yukarıdaki pozisyonda Kim uzun topu oynarken Mesut ve Ferdi Rizespor’un sol beki Cemali’yi ikilemde bıraktı. Böylece Ferdi’ye alan açıldı ve Kim topu Ferdi’ye gönderdi.
75. dakikadaki bir başka pozisyonda bir diğer stoper Szalai topu bu kez Mesut’a oynuyor. Mesut’un rakip sol beki yine manipüle etmesiyle Ferdi’ye alan açılıyor ve Mesut harika bir tek topla atağı başlatıyor.
Sonuç
Fenerbahçe uzun zaman sonra taktiksel olarak fabrika ayarlarına döndüğü bir maçta Rizespor’a karşı farklı bir galibiyet aldı. Fakat bu galibiyeti değerlendirirken Rizespor’un mevcut form durumunu ve ligdeki durumunu da göz önünde bulundurmak gerekiyor.
Fenerbahçe’nin genel oyun prensipleri değişmese de dizilişteki farklılıklar Fenerbahçe’nin oyununu etkileyebiliyor. Nitekim Fenerbahçe, Rizespor karşısında en rahat hücum edebildiği dizilişle sahadaydı. Bunun neticesini de aldı. Fakat Fenerbahçe bu dizilişle özellikle savunmada sorunlar yaşadığı maçlar da oynadı. Rizespor’un Fenerbahçe’nin savunmadaki zaaflarını değerlendirebilecek bir takım olmaması mutlaka dikkate alınmalı.