Spor Toto Süper Lig’in 11.haftasında Beşiktaş evinde Denizlispor’u ağırladı. N’koudou’nun attığı golle Beşiktaş maçı 1-0 kazandı. Beşiktaş performans ile beğeni toplamasa da sonuç almayı başardı. Böylelikle son 5 maçta 4. galibiyetini aldı.
Ortalama pozisyonlardan maçın kısa bir hikayesini görebiliyoruz. Beşiktaş 1.ve 2. bölgelerde daha organize iken 3.bölgede bir düzensizlik var. Denizlispor ise derin blokta maçı oynadı. Takım boyları çok uzun olduğu için organize olamadılar.
Abdullah Avcı 4-2-3-1 / 4-4-2 dizilişi ile takımını sahaya sürdü. Atiba-Elneny ikilisi merkezde yer aldı. Maçın sürprizi ise Caner’in sağ kanatta, Ljajic’in sol kanatta yer almasıydı. Burak-Diaby ise hücum hattındaydı.
Mehmet Özdilek ise takımını 4-3-3 dizilişi ile başlattı. Maçın belirli bölümlerinde 4-2-3-1 dizilişe geçti. Denizlispor’da bu iki dizilişin sürekli kullanıldığını gördük. Oyunu daha çok sağ kanat üzerinden oynamaya çalıştılar.
Şutlarda Beşiktaş genel anlamda üstün ancak Denizlispor ilk yarıda 8 şutla Beşiktaş’tan daha fazla girişimde bulundu. İkinci yarıda ise kontrolü alan Beşiktaş 8 şuta karşı 3 şut üstünlüğü kurdu. Denizlispor’un şut metrajı 21.1 metre olduğunu görüyoruz yani Denizlispor’un girişimleri çoğunlukla uzak mesafeden geldi.
Topa sahip olma konusunda herkesin beklediği üzere Beşiktaş’ın büyük üstünlüğü var. Genel toplamda %62’ye karşı %38 üstünlüğü var. Şut istatistiğinde Denizlispor’un ilk yarıda daha çok şut attığını görmüştük. Beşiktaş ilk yarıda topa %66 sahip olsa da Denizlispor’un şutlarını kontrol edemedi. İkinci yarıda Beşiktaş % 58 ile topa sahip olurken 8 şuta karşı 3 şutla üstünlük kurdu. Bu durum Beşiktaş’ın topa daha az sahipken daha çok şut ve daha çok isabetli şut attığını gösterdi.
İkili mücadelelerde Beşiktaş’ın net bir üstünlüğü vardı. Özellikle hücum ikili mücadelelerinde 61’e karşı 43 üstünlük kurdular. Topa bu kadar fazla sahip olan bir takımın genelde dripling istatistiği yüksek olmaz. Ancak, Beşiktaş 25 dripling yaptı. Bu bize Beşiktaş’ın sıklıkla kanat oyuncularının birebir oyununa başvurduğunu gösterdi.
Başlangıç planı
Abdullah Avcı’nın başlangıç planını kimse öngöremedi. Caner’in sağ kanatta başlaması, Ljajic’in sol kanatta başlaması şimdiye kadar denemediği bir plandı. Ancak bu plan Abdullah Avcı’nın öngördüğü gibi işe yaramadı. 24.dakikadan sonra Abdullah Avcı farklı bir plana geçiş yaptı.
Beşiktaş’ın kazansa da çok iyi bir performans ortaya koyamadığını kabul etmemiz gerek. Beşiktaş’ın hücumda etkisiz oyununun en önemli nedeni topu 2.bölgeden 3.bölgeye akıcı bir şekilde geçememesiydi.
Beşiktaş gereksiz bir şekilde rakibin baskısına karşı 4v2 kuruyor. Bu da orta sahada anahtar bölgelerin doldurulamamasına yol açıyor. Topu merkezden 3.bölgeye geçiremeyen Beşiktaş’ın topa sahip olma evresi etkisizliğe yol açtı.
Geriden oyun kurmanın amacı 2. ve 3.bölgede sayısal üstünlük kurarak topu geçirebilmektir. Genel konsept +1 kuralının uygulanmasıdır. Yani eğer rakip size 1 kişi pres yapıyor sizin 2 stoperiniz oyun kurmalı, orta sahadan oyuncu iki stoper arasına girmek yerine onlara pas açısı olmalıdır. Eğer rakip size 2 kişi ile pres yapıyorsa geride 3 oyuncu ile oyun kurmalısınız. Böylelikle sahadaki alan paylaşımını en iyi şekilde yapabilirsiniz. Çoğalma yaratmak futbol oyununun diyalektiğidir. Bütün teknik adamlar sahada çoğalma yaratacakları oyunları hazırlar. Ancak gereksiz çoğalmalar size yardım etmek yerine zarar verir.
Abdullah Avcı’nın başlangıç planı kenar oyuncularını merkeze çekerek, savunma arkasına koşu yapacak Burak ile Diaby’i bulabilmekti. Solda Rebocho çizgiye yakın topla buluştuğunda Ljajic merkeze doğru kaydı. Plan buydu ancak gereken genişlik 3.bölgede değil de 1.bölgede yapılınca Denizlispor savunması bu oyundan çok etkilenmedi. Burak ve Diaby’nin koşularını kontrol etmeyi başardılar.
Sağ kanatta da aynı örneği görüyoruz Caner kanattan merkeze doğru kaydı. Diaby ise savunma arkasına koşu yaptı.
Caner topu yarım dönüşte alıp Beşiktaş’ın nitel ve pozisyonal üstünlük ile hücum etmesini sağlayamadı. Beşiktaş’ın alan kullanımı sorununun yanında oyuncu tercih hataları da akıcı bir oyun ortaya çıkarmasını engelledi.
Alan paylaşım sorunu Burak’ın orta sahanın önüne gelerek topu almasına neden oldu. 10 numara oynayan Diaby ile sağ iç oynayan Elneny aynı bölgeyi alıyorlar. Bu da Beşiktaş’ın akıcı pas trafiğini engelliyor. Atiba stoperlerin önünden top almaya geldiğinde Beşiktaş orta sahada 1+2 şeklini almalı. Böylelikle hem Beşiktaş daha akıcı bir pas trafiğine ulaşabilir hem de Burak en etkili olduğu bölgeden uzaklaşmamış olacak. Burak burada topu alsa bile topsuz hareketlenme olmadığı için topu ileriye taşıyabileceği bir pas opsiyonu yok.
Beşiktaş’ın yine az önce değindiğimiz sorunlarından bir geriden oyun kurması. Beşiktaş oyunu geriden kuruyor ancak topu efektif bir şekilde ön bölgeye taşıyamıyor. Bu da Beşiktaş’ın şans üretmesini etkiliyor.
Vida ile Ruiz’in yönelimleri merkeze doğru. Topu aldıklarında merkezi arıyorlar bu gayet iyi bir şey. Ancak, Beşiktaş’ın oyun yapısı merkezden oyunu ileri taşımaya pek elverişli değil. Beşiktaş kanat merkezli bir oyun kurmaya dönerse geriden oyun kurma oyunu gelişecektir. Kanatlarda kurulacak üçgenler ve eş kenar dörtgenler topun 2. ve 3. bölgeye geçişini daha efektif hale getirecektir. Merkezde 4+2 formasyonunda baskı gördüğünüzde topu ilerletmesi daha zordur. Ten Hag’ın yönettiği Ajax takımının geriden oyun kurma şemaları Beşiktaş’a örnek olabilir.
Savunmaya geçiş oyunlarında da Beşiktaş’ın sıkıtılar yaşadı. Geçiş savunmasındaki pozisyon hataları ve tüm oyuncuların bu oyun evresine geçememesi Denizlispor’a kontra-atak şansı verdi. Barrow’un dripling ile taşıdığı topta, Denizlispor topa uzak tarafta sayısal üstünlük kurdu. Ancak, doğru tercihleri yapmayınca tehlike yaratamadılar.
Organize olmayan tam saha presinde Beşiktaş merkezde büyük alanlar verdi. Ancak, Denizlispor bu alanları kullanamadı. 4-4-2 tam saha presinin en önemli ayrıntısı 6 numara bölgesinin nasıl kapatılacağıdır. Bu pozisyonda Denizlispor bu bölgeyi kapatamadı ancak başka bir takım bu alanı rahatlıkla kullanabilir. Bu alanı kapatmak için ideal 2 senaryo var. İlki, 4-4-1-1 şeklinde pozisyon alabilirsiniz böylelikle bu alanı doldurabilirsiniz. İkincisi, rakip stoperlere baskı yapmak yerine ilk pasa baskı yapabilirsiniz. Bir nevi 4-4-2-0 şeklini alabilirsiniz. Örnek ve fikir olması açısından Julian Nagelsmann’ın yönettiği RB Leipzig takımı incelenebilir.
Tam saha presinde rakibe çıkış verebilecek bir pres kenar oyuncularının rakip stopere presidir. Eğer sizin o kanattaki bek oyuncunuz öne çıkıp prese katılmadıysa, rakip stoper yukarıda görüldüğü gibi basit bir pasla kendi bek oyuncusunu topla buluşturabilir. Bu durumlarda pres yapmak için ideal olan 2 senaryo vardır. İlki, bek oyuncunuzun öne çıkıp prese katılmasıdır. İkincisi, orta sahadan bir oyuncunuzun rakip stopere prese çıkmasıdır. Pep Guardiola’nın yönettiği Manchester City takımının kenar presleri bu konuda fikir verebilir.
Denizlispor ise maç boyunca derin ve orta blokta pozisyon aldı. 4-4-2 ve 4-5-1 değişimli yarı saha presleri uyguladı. Beşiktaş’ın geçiş savunmasındaki ve tam saha preste verdiği alanları değerlendiremediler.
11 kişi ile topun arkasına geçtiğinizde çoğu kişi sizin kompakt bir oyun oynadığınızı söyleyecektir. Ancak, 11 kişi ile topun arkasına geçseniz de alanları kontrol etmediğinizde rakip savunmanızı rahatlıkla geçebilir. Denizlispor bunun bir örneğini gösterdi.
Denizlispor yarı saha presinde 4-5-1 şeklinde pozisyon alıyor. Ancak, Olcay savunma evresinde Rebocho’yu takip edince iç koridorda büyük alan açılmasına neden oldu. Denizlispor 11 kişi topun arkasında ancak Beşiktaş orta sahanın arkasında büyük bir alan yaratıyor.
Değişen oyun planı ve hücumlar
Abdullah Avcı 24.dakikadan sonra oyun planını ve saha içi oyuncu pozisyonlarını değiştirdi. Caner sol kanada, Ljajic merkeze, Diaby sağ kanada geçti. Bu oyunun getirdiği en büyük avantaj hücuma gelen genişlikti. Caner sol kenarda çizgiye basarak Denizlispor savunmasını genişletip, koşu kanallarını açtı.
Bu etki hemen görüldü. Caner çizgiye basarak rakip sağ beki üzerine çekip, stoper ile bek arasındaki kanalı açtı. Atiba bu bölgeye koşu yaparak anahtar bölgeye giriş yaptı.
Yine Caner çizgiye basarak rakip beki üzerine çekti. Ljajic stoper ile bek arasında pozisyon aldı. Rebocho’nun pasında Ljajic ceza alanına hücum edip tehlike yarattı.
24-29 arası Beşiktaş’ın maçta en tehlikeli olduğu dakikalardı. 40.dakikadan gole kadar Beşiktaş rakibini hiç olmadığı kadar geriye itti. Ancak, pas temposu, pas metrajı ve topsuz hareketlenmeler yetersiz olduğu için etkili olamadı.
Beşiktaş 14 anahtar pas yaparken, Denizlispor 5 anahtar pas yaptı. Pas metrajı Beşiktaş 18, Denizlispor 18.5. Topa sahip olarak oynayan takımlar için en ideal pas metrajı 15 metredir. Bu oyununu oynamaya çalışan Beşiktaş için 18 metre kötü bir rakam. Daha yakına pas yapılmalı böylece pas oyunu daha hızlı olacaktır. İleri paslarda Beşiktaş 172 pas yaptı. Bu aslında çok iyi bir rakam değil . Topa sahip olma evresinin daha dikine kullanılması için bu rakamın toplam pas sayısı ile daha yakın olması gerekir.
N’koudou’nun en büyük özelliği birebir oyunu oynayabilmesidir. Kendini genişliğe doğru atıp rakip beki izole etti. Denizlispor herhangi bir kademe oluşturamayınca N’koudou rakibini geçip golünü attı. N’koudou , Marcelo Bielsa gibi bir antrenörün niye kendisini transfer ettirdiğini gösterdi. Dikine oynayabilmesi ve kafasında kale olduğunu attığı golde gördük. Bu ilerisi için artı nokta oldu.
Golden sonra Beşiktaş rakibine yarı saha presi uyguladı. Abdullah Avcı ilk yarının aksine bu kez 4-4-1-1 şekline geçerek 6 numara bölgesini de kontrol altında tuttu. Denizlispor zaten hücum organizasyonunda sıkıntı çeken takım bir de organize olmuş bir savunmaya karşı tehlike üretemediler.
Eksi noktalardan biri top kaybından sonra Burak-Ljajic-Diaby-N’koudou ilgisiz gözüktü. Çoğu pozisyonda geçiş savunmasına neredeyse yürüyerek döndüler. Bu davranış belki bu maçta zarar vermedi ancak ilerleyen maçlarda sorun yaratabilir.
Beşiktaş’ın bu maçta düzeltemediği bir diğer konu tam saha presi. Bir türlü organize olamayıp Denizlispor’a büyük alanlar verdiler.
N’koudou bu pozisyonda tercih hatası yaptı. Merkezde pozisyonunu koruması gerekirken stopere prese çıktı. Böylelikle Denizlispor onun arkasındaki büyük boşluğu kullanabildi. 4-4-2 presinde merkezde çok eksik kaldılar.
Pas bağlantılarında Beşiktaş’ın hücum eksikliğini görebiliriz. Savunma 4’lüsü ve merkez ikili neredeyse Beşiktaş’ın tüm pas trafiğini yapan isimlerdi.
Denizlispor’da ise ana odak noktası sağ kanattı. Hücuma bu bölgelerden geçmeyi denediler. Aisatti-Murwaski-Olcay kombinasyonu Denizlispor’un üretim noktasıydı.
Indexlere bakacak olursak Beşiktaş’ın hücum aksiyon hızının Denizlispor ile neredeyse aynı olduğunu görüyoruz. Bu index Beşiktaş’ın hücum aksiyonlarının çok yavaş ve etkisiz olduğunu gösterdi. İkili mücadele indexinde ise Beşiktaş üstünlük kurmayı başardı.
Maçın oyuncusu
Atiba Hutchinson bu maçın yıldızıydı. Sahanın her yerine yetişmeyi başardı. Bir orta saha yapısı kurarken genelde bir kesici, bir koşucu, bir pasör gibi kalıplardan bahsederiz. Şu an Atiba, Beşiktaş için bu üç tanımı da yaptığımız komple orta saha oyuncusu. Yine maça orta sahadan hükmederek galibiyeti mimarlarından oldu.
Sonuç
Beşiktaş kazandı ancak oyun tatmin etmedi. Oyuncu rollerinde senkronizasyon eksikliği olduğunu düşünüyorum. Aynı rolde oyuncular, aynı hareketlenmelerle aynı kanatta görev yapıyorlar. Rebocho çizgiye basarak oynayan bir bek iken önünde yine çizgi oyuncuları Caner/N’koudou görev yapıyor. Beşiktaş’ın ideal hücum set oyunu bir tarafta çoğalma yaratıp, diğer tarafta birebir oynayacak oyuncuyu izole etme. Golde bu oyunla geldi. Bu oyunu daha çok kullanılmalı.
Denizlispor bu maçta organizasyon eksiklikleri vardı. Beşiktaş aslında bir çok hata yaparak Denizlispor’a şans verdi ancak Denizlispor bu şansları kullanamadı. Mehmet Özdilek’in gelecek haftalarda hücum organizasyonlarına çalışacağı kesin gibi duruyor.