Sahte 9 nedir?
Oyunun başlangıç pozisyonunda en ileri uçta gözükmesine rağmen klasik bir santrafor tiplemesinden farklı olarak sıklıkla orta sahaya yakın kalıp rakip takımın defans ve orta saha bölgesi arasındaki boşluklardan yararlanarak kenar oyuncularına servis yapan bir futbol rolü olarak açıklayabiliriz. Ana amaç, rakip stoperlerden topu uzaklaştırmak ve bunu yaparken oyuncuları pozisyon dışına çekip savunmayı bozmaktır.
Sahte 9 terimi nereden geliyor?
Sahte 9’un ilk kez 1890’ların sonlarında Corinthians tarafından kullanıldığı düşünülmektedir. Ardından, santrafor GO Smith, kanat oyuncularına toplar dağıtmayı ve diğerleri için yaratmayı tercih etti. Bu, forvet için alışılmış olan rolden oldukça farklıydı.
Diğer örnekler arasında 1920’lerdeki River Plate takımı yer alıyor. Santrafor o zamanlar beş kişilik bir ön alanda “kondüktör” olarak tanımlanan kişi olarak görev yapıyordu. 1930’larda Matthias Sindelar, Avusturya milli takımında merkeze sarkan forvet olarak kullanıldı. Daha sonra Nándor Hidegkuti ve Péter Palotás, 1950’lerin ünlü Macaristan takımı için aynı şekilde kullanıldı.
Sahte 9 yine de daha modern zamanlarda kullanılan bir terimdir. Buradaki fikir, forvet oyuncusunun sırtında dokuz rakamı olabilir, ancak ‘sahte’ pozisyonlara geçebilir – yani, genellikle dokuz sayısını bulamayacağınız alanlarda.
Günümüz dizilişindeki sahte 9’un ilk örneği, Johan Cruyff’un Barcelona’da Michael Laudrup’u kullanmasıdır – daha sonra bu rolde Lionel Messi’yi kullanan Pep Guardiola da kullanıcılar arasında yer alıyor (aşağıda örneği mevcut).
Sahte 9’un takım topa sahip olurken sorumlulukları nelerdir?
Sahte 9 için en önemli sorumluluklardan biri, hem uzun süreli topa sahip olma sürelerinde hem de kontra ataklar sırasında forvetlerle bağlantı olarak, hatlar arasında topu alıp rakip stoperlerin alanından uzaklaşmasını sağlamaktır. Daha derin pozisyonlara doğru hareketlenme, rakibin stoperlerine forveti orta sahada mı takip edecekleri yoksa onları bırakıp kendi alanlarında mı kalacakları konusunda bir ikilem yaratabilir. Sahte 9, zamanlamasını doğru yaparsa tahribata yol açabilir.
Üst düzey bir sahte 9, olağanüstü bir farkındalığa ve düzenli olarak tarama becerisine ihtiyaç duyar. Bu sayede özellikle arkadan gelen herhangi bir baskıdan kaçınmak için ilk dokunuşlarını nereye yapacaklarını bilirler. Bu daha sonra takım arkadaşlarıyla bağlantı kurarak boşluğa gitmelerine yardımcı olur.
Sahte 9’un çok yönlü olması; hızlı dönüş, top sürme ve topla oynama gibi top becerilerine sahip olması da önemlidir. Bununla birlikte, bitiricilik – genellikle çeşitli açılardan önemli savunma baskısı altında – hala rolün önemli bir parçası. Sahte 9’un genellikle derinlere geldikten sonra tekrar oyunu yakalamak zorunda kalacağı göz önüne alındığında, pozisyonu bitirmek için önce ceza sahasına hızlı koşular yapmakta usta olması gerekir.
Sahte 9’un top rakipteyken sorumlulukları nelerdir?
Sahte 9, klasik bir santrafordan ancak takımları topa sahip olduğunda gerçekten farklıdır. Topa sahip olmadıklarında ise genellikle normal bir forvetin görevlerini yerine getirirler.
Ana savunma sorumluluklarının başında genellikle karşı pres yapmak gelir. Orta sahaya gelip sayısal üstünlük sağlamak, oyunu genişletmeye yardımcı olmak veya topu geri kazanmaya çalışmak da görevleri arasında yer alır.
Uzun süreli savunma yaparken, sahte 9 genellikle en ilerdeki merkezi oyuncu olarak pozisyon alır. Bu stoperlere agresif bir şekilde basılması anlamına gelir.
En İyi Sahte 9’lar Kimdir?
Lionel Messi
Lionel Messi, ağırlıklı olarak muazzam top sürme ile çizgiler arasında alma, dönüş ve penetrasyon yeteneği nedeniyle Guardiola altında ünlü bir sahte 9 olarak kullanıldı. Messi, yarım alanda top alma konusunda olağanüstü; eğer kendisine yarım adımlık bir boşluk bile yaratmışsa doğrudan stoperlerin üzerine gidebilirdi. Alternatif olarak, eğer onu stoperlerden biri takip ediyorsa baskıdan kaçabiliyor ve kanat oyuncularını – genellikle içeride- dağıttığı toplar aracılığıyla bulabiliyordu. Bu kanat oyuncuları, pres yapan stoper tarafından boşalan alana girmeden önce inanılmaz derecede oyunu genişletir.
Cesc Fàbregas
Cesc Fàbregas ayrıca Tata Martino yönetimindeki Barcelona ile ve ayrıca Vicente del Bosque altında Euro 2012’yi kazanan İspanya takımında sahte 9 olarak kullanıldı. (yukarıda) Fàbregas ağırlıklı olarak orada baskı altında pas alma ve pas dağıtma yeteneği için kullanıldı. Orta sahanın ortasında ne kadar rahat olduğu göz önüne alındığında sahanın ortasında önemli bir pas merkezi oluşmasına da yardımcı oldu. Rakip defans oyuncuları sık sık Fàbregas’ın pozisyonunu ve paslarını engellemek için pozisyonlarını kaybetti ve bu durum Fabregas’ın takımına oyun kurulumu sırasında daha fazla kontrol sağladı. Buradan, Sergio Busquets, Xavi ve Andrés Iniesta gibi oyuncular – hem kulüp hem de ülke için – pas aldıklarında daha az baskı gördüler ve sahanın orta üçte birlik bölümünde topa hakim olabildiler.
Karim Benzema
Karim Benzema, Real Madrid’deki kariyeri boyunca, özellikle de Zinedine Zidane ile çalışırken, zaman zaman sahte 9’un özelliklerini gösterdi. Hem topa sahip olurken hem de hızlı hücumlarda birçok kez derinde ve kanatlarda topla buluşarak takım arkadaşlarına alan yarattı. Hareketlenme, top tutma ve oyunu birbirine bağlama yeteneği, Real’in Cristiano Ronaldo (aşağıda) ve bazen de Gareth Bale gibi isimlerden doğrudan hücumlar bulabileceği anlamına geliyordu.
Diğer Sahte 9 Örnekleri
- Harry Kane, José Mourinho yönetiminde Tottenham için (aşağıda) ve Gareth Southgate yönetiminde İngiltere için
- Liverpool için Jürgen Klopp yönetiminde Roberto Firmino
- Francesco Totti, Roma için Luciano Spalletti yönetiminde
- Sir Alex Ferguson yönetiminde Carlos Tevez
- Johan Cruyff yönetiminde Michael Laudrup
- Rinus Michels yönetiminde Ajax’ta Johan Cruyff
- Raheem Sterling, Ferran Torres, Bernardo Silva, Kevin De Bruyne ve İlkay Gündoğan hepsi Guardiola yönetimindeki Manchester City’de sahte 9 rolünü oynadı.
Sahte 9 ile oynamanın faydaları nelerdir?
Rakip stoperin merkeze gelmesiyle defans hattında boşluklar oluşmasına neden oluyor. Rakip stoper pres yaparsa, diğerleri için – genellikle kanat forvet veya ofansif orta saha oyuncusu – içeri bir koşu yapmak için boşluklar ortaya çıkar. Bek, stoper pres yaparken daralırsa çizgide değerlendirmek üzere birebiri oynayacak oyuncular için alan açılır. Hiçbir defans oyuncusu pres yapmazsa, orta saha- forvet arasındaki hatlar arasında sahte 9 serbestçe dönebilir, oyunu yönlendirebilir. Rakip takımın merkez orta saha oyuncusu sahte 9’u takip ederse, sahte 9’un merkezi orta saha olan takım arkadaşı daha sonra bıraktıkları alana ilerleyebilir, merkezdeki üstünlük sayesinde oradan rahatlıkla bir pas alabilir.
Sahte 9 ile oynamanın zararları nelerdir?
Sahte 9 ile oynamak, topa sahip olan ama aynı zamanda çizgiler arasında baskı altındayken rahat olan bir merkezi forvet gerektirir. Bu olmadan, sahte bir 9 esasen işe yaramaz hale gelir.
Ayrıca, sahte 9’a sahip olmak, rakibin defans hattının arkasında bir merkezi tehdit olmadığı anlamına gelir, bu nedenle defans oyuncularının merkeze gelmesi için çok fazla baskı yoktur. Bu aynı zamanda içeriye kesilen ortalardan daha az tehdit olduğu anlamına da gelebilir.
Rakipler üç stoper ile defans hattını kurarlarsa, defans oyuncularından biri onları orta sahaya kadar takip etse bile, genellikle merkezi boşlukları sahte 9’a karşı etkili bir şekilde yönetebilirler.
Kaynak: The Coaches Voice, Tifo Football Youtube (False 9)